Controverse als strategie in de kunst.
De geschiedenis van moderne en hedendaagse kunst is een verhaal van grenzen die voortdurend opgezocht en doorbroken worden. Grenzen van representatie, schoonheid en ethiek. Nieuwe visies op onze wereld. Zaken die bevraagd worden door kunstenaars op zoek naar… wat eigenlijk?
In deze lezing van kunsthistoricus en galeriehouder Emiel van der Pol – Engels zal aan de hand van een aantal kunstwerken gekeken worden naar de beweegredenen van kunstenaars die de grens opzoeken.
Een tocht die zal beginnen bij de oorsprong van de wereld, het schilderij van Gustave Courbet uit 1866, en zal eindigen bij de banaan die Maurizio Cattelan afgelopen jaar met tape aan de wand van een Amerikaanse kunstbeurs plakte en vervolgens verkocht voor $150.000,-. De eerste wordt nog steeds gecensureerd op sociale media, de tweede ging binnen no time ‘viral’.
De werken die besproken gaan worden zijn vaak irritant. Bij nuchtere Nederlanders roepen ze vragen op als ‘moet dat nou?’ en ‘is dit nou kunst?’. De spreker zal uitleggen waarom deze werken juist kunst zijn omdát ze irriteren. Omdat ze bepaalde verwachtingen doorbreken en veel vragen van hun publiek. Hij zal aantonen dat het opzoeken van de controverse niet alleen aandachttrekkerij is, maar ook een geweldige strategie om de bandbreedte van wat kunst kan en mag zijn op te rekken. Immers, des te meer kunst mag zijn, des te beter kan zij haar functie als spiegel op de wereld vervullen.
De titel, kunst als nar aan het wereldhof, verwijst naar de klassieke rol van de hofnar als belangrijke dienaar van een koning. Zijn grensverleggende gedrag was immers een ingestudeerd kunstje. En doordat hij op grappige, ondeugende wijze een teentje over de grenzen van fatsoen en etiquette zette, werd voor het grote publiek duidelijk waar die grenzen lagen en wie ze bepaalde. Kunstenaars als Tinkebell en Catellan vervullen een vergelijkbare rol: ze tonen aan wat de grenzen van vandaag zijn, en welke vaak onbenoemde machten ze bepalen. Ze leggen de vinger op de zere plekken van de moderne maatschappij en drukken dan even goed hard. Het schreeuwtje van pijn en verontwaardiging is de eerste stap naar een betere wereld.
Of het nu gaat om de ingeblikte uitwerpselen van de kunstenaar, een sculptuur van de paus getroffen door een komeet, een nagenoeg fascistische performance of de verheerlijking van een pornoster: de besproken werken hebben vaak een uitgesproken slechte smaak. Ze roepen een reactie op als ‘nee, dat kan je écht niet maken’. Laten we samen uitzoeken waarom het dan toch is gemaakt.
Spreker
Emiel van der Pol-Engels, MA
Kunsthistoricus, galeriehouder te Nijmegen en adviseur voor het Mondriaan fonds.
Tijd, plaats, kosten en reserveren
Datum: 4 september 2020
Start: 20 uur. Zaal open: 19.45 uur.
Locatie: De Bibliotheek Elst
Opgeven: vanwege Corona, is vooraf opgeven verplicht. Dat kan via het contactformulier of 06-1932 4660.
Kosten: vrijwillige bijdrage bij de uitgang
(richtbedrag €7 incl. koffie/thee)
